Hoe kan je de borstvoeding afbouwen?

Waarom is de borstvoeding afbouwen een grote stap? 

Borstvoeding biedt tal van voordelen en moedermelk is ongetwijfeld de ideale voeding voor elke pasgeborene. Daarom adviseert ook de WGO (Wereldgezondheidsorganisatie) om je baby gedurende zijn eerste 6 levensmaanden uitsluitend met moedermelk te voeden. Je kan dit gerust aanhouden tot de leeftijd van 2 jaar, weliswaar in combinatie met andere vloeistoffen en voedingsmiddelen. Maar of het nu eerder of later dan 6 maanden is, er komt een dag waarop je beslist om over te schakelen op flesvoeding. Misschien wil je niet volledig overstappen (100% flesvoeding met zuigelingenmelk), maar de borstvoeding geleidelijk afbouwen en combineren met flesvoeding.

Welke optie je ook kiest, hou rekening met een voorbereidingsperiode van enkele weken. Want voor je baby is dit allesbehalve makkelijk. Borst en flesverschillen immers in smaak, temperatuur, textuur… Ook als mama is het even wennen aan dit nieuwe aspect van het moederschap. De 2 sleutelwoorden in deze moeilijke, doch cruciale, scharnierperiode? Geduld en zachtheid!

Wanneer flesvoeding haar intrede doet…

Voor de tweede keer gescheiden worden van je baby. Of zo voelen heel wat mama’s het toch aan. Voor veel moeders snijdt de papfles de ‘melkstreng’ als het ware door. Nochtans is deze fase noodzakelijk voor de ontwikkeling van je baby. Maar niemand zal beweren dat het makkelijk is om de charme van zo’n intieme borstvoedingsrelatie (die eigenlijk een voortzetting is van jullie relatie tijdens de zwangerschap) te verbreken. Voor je baby geldt trouwens hetzelfde. Hij moet het ‘comfort op maat’ van de borst inruilen voor een rubberen of siliconen speen.

Je baby moet opnieuw leren drinken, ongeacht de keuze van de papfles en speen. Leren eten buiten mama’s beschermende armen is een grote verandering die de geruststellende routine waarmee je baby sinds zijn geboorte vertrouwd is, verstoort. Als mama betekent de borstvoeding afbouwen ook dat je de melkproductie- en afscheiding onder controle moet krijgen en daarbij stuwing en mastitis (borstklierontsteking) vermijden. Een heel programma!

Maak je geen zorgen: borstvoeding afbouwen is het begin van een nieuwe fase in de relatie met je baby, en een nieuwe dynamiek. Doe alles op je eigen tempo en de manier die je wil.

Hoe kan je de borstvoeding geleidelijk afbouwen?

De borstvoeding afbouwen verloopt voor de ene baby al wat makkelijker dan voor de andere. Het geheim van een geslaagde transitie van borstvoeding naar flesvoeding? Geleidelijk aan overschakelen in 3 fases:

1. Begin met om de 2 à 3 dagen de minst belangrijke voeding van de dag (halverwege de ochtend of in de late namiddag) te vervangen door een flesje. Gebruik hiervoor bij voorkeur afgekolfde moedermelk in plaats van meteen naar flesvoeding te grijpen. 

2. Voer de flesjes geleidelijk op (zie ook het voorbeeld hieronder voor een vlotte overstap in 15 dagen). Leg je baby ’s avonds wel nog aan. Deze avondvoeding werkt immers heel kalmerend. 

3. Vervang de flessen met moedermelk door de gekozen flesvoeding (gebaseerd op het advies van de pediater) en wissel af. Respecteer altijd de bereidings- en bewaarinstructies van de fabrikant.

Ontdek getuigenissen van moeders over borstvoeding afbouwen.

Succesvol borstvoeding afbouwen? Nog enkele tips

De borstvoeding afbouwen, kan best een hobbelig parcours zijn. Maar hoe beter je dit proces voorbereidt, hoe vlotter de overgang zal verlopen. Hou een periode van 2 weken in acht om jezelf en je baby te laten wennen aan deze nieuwe gewoonte. En maak je zeker geen zorgen als het toch wat langer duurt. Laat alles maar gebeuren op jullie eigen ritme. Hier zijn nog wat extra tips:

• Gebruik moedermelk voor de eerste flesjes. De papfles en speen ogen, ruiken en voelen anders aan dan de borst. Wanneer je baby dan in contact komt met de vertrouwde smaak van de moedermelk, helpt dit om de papfles sneller te accepteren. 

• Gun je baby de nodige tijd om te wennen aan de papfles en de speen. Omdat de textuur en de zuigmethode anders is bij een papfles, kan je baby wat terughoudend zijn. Dat is volledig normaal. Wees geduldig en probeer het in geval van weigering na enkele minuten opnieuw. Houd de fles wel ‘horizontaal’ om angst voor de fles te voorkomen. 

• Blijft je baby de fles weigeren, test dan een ander model. Dit geldt ook voor de speen. Als de weigering dan nog steeds aanhoudt, kan je gedurende enkele dagen teruggrijpen naar borstvoeding alvorens opnieuw te experimenteren met flessen en spenen. 

• Vraag aan de papa, of aan nog iemand anders, om je baby te voeden. De geur van de mama kan verwarrend zijn voor de baby. Dit is dus het ideale moment voor de papa om meer betrokken te zijn bij het voeden. En dus ook voor het versterken van de band tussen papa en baby. 

• Neem een andere houding dan bij de borstvoeding aan. Je baby raakte inmiddels gewend aan de positie voor borstvoeding. Door een andere houding en plaats te kiezen, neemt je baby de verandering fysiek waar en kan hij zich voorbereiden op iets ‘nieuws’. 

• De borstvoeding afbouwen, start je best op een rustig moment op. Wanneer je baby kalm en ontspannen is, aanvaardt hij makkelijker nieuwe dingen. Knuffelen en zachtjes tegen hem praten, helpen ook. Het gemis van het direct, lichamelijk contact en de geur van mama, is immers het moeilijkst voor hem. Stel hem dus gerust en moedig hem met zachte stem aan. 

• Blijft de borstvoeding afbouwen moeilijk verlopen, win dan zeker advies in bij een vroedvrouw, pediater of lactatiekundige.

Goed om weten: geleidelijk aan de borstvoeding afbouwen, voorkomt ook de nood aan een behandeling om de melkproductie te stoppen. De hoeveelheid moedermelk die je aanmaakt, neemt vanzelf af als deze niet wordt gestimuleerd.

Voorbeeld: van moedermelk naar flesvoeding in 14 dagen 

Borstvoeding afbouwen: wanneer start je ermee? 

Is er wel een ideaal moment om de borstvoeding af te bouwen? Veel hangt af van de reden waarom: je moet het werk hervatten, je partner wil meer betrokken zijn bij de voedingen, je moet medicatie nemen die niet samengaat met borstvoeding,… Heel wat mama’s stoppen rond 6 maanden.
>> Ontdek de gids voor het voeden van je baby vanaf de geboorte tot 12 maanden.

Bovendien mag je kindje vanaf 1 jaar zowat alles eten wat de pot schaft en is (moeder-)melk niet meer zijn voornaamste voedselbron. Tenzij je kindje dan nog om moedermelk vraagt, kan je hem gerust flesvoeding in de plaats geven. Vanaf 2 jaar is flesvoeding zeker geen probleem aangezien je baby alles wat hij nodig heeft uit vaste voeding haalt. Hij eet dan liefst zoals als mama en papa.

Welke rol speelt de papa?

Papa speelt een doorslaggevende rol in het leven van de baby: hij staat voor onafhankelijkheid en openheid tegenover de buitenwereld. Het is aan hem om de fysieke en symbolische scheiding van moeder en kind te vergemakkelijken. Door zijn rol als derde partij, zorgt hij voor een gezond evenwicht in de relatie tussen mama en baby. Wil je de borstvoeding afbouwen, laat papa dan schitteren in zijn rol als bemiddelaar en trooster. In vergelijking met vroeger is de papa vandaag veel meer betrokken bij het leven van zijn kinderen.

Weet dat je niet alleen bent! Lees de getuigenissen van andere papa’s en leer opvoeden als een echte pro. 

Andere moeders hebben dit meegemaakt. Lees hun verhalen en het advies van de kinderarts en verloskundige.